زردی نوزاد چیست؟ اطلاعات جامع درباره زردی + علائم، پیشگیری و درمان

یکی از رایج ترین بیماری های نوزادان زردی نوزاد است که از بدو تولد نوزادان را درگیر می کند؛ اگر شما نیز درباره این بیماری سوالات و ابهاماتی دارید ما در این مقاله برایتان کامل درباره این بیماری صحبت خواهیم کرد و راه های درمان آن را ذکر می کنیم شما به عنوان یک مادر یا پدر باید آگاهی لازم درباره بیماری های شایع نوزادان داشته باشید؛ تا در مواقع ضروری در کنار حفظ خونسردی شروع به درمان آن کنید. ما را در این مقاله همراهی کنید تا بتوانید از پس بیماری زردی نوزادتان بر بیایید.

زردی نوزادان

زردی نوزاد یا neonatal jaundice به معنای تغییر رنگ چشم و پوست نوزاد به رنگ زرد است؛ که به دلیل بالا بودن بیش از حد بیلی روبین خون (رنگدانه زرد در خون نوزاد) است. از جمله دیگر علائمی که می توان متوجه این بیماری شد شامل زرد شدن کف دست و پا، ادرار زرد رنگ (پر رنگ)، مدفوع کم رنگ است. نوزادانی که بعد از هفته 35 ام حاملگی به دنیا می آیند اکثرا به این بیماری مبتلا نمی شوند.

زردی یا یرقان نوزاد در دسته بندی اولین بیماری هایی است که بدو تولد به سراغ نوزادان می آید؛ نیازی به نگرانی نیست و تقریبا می توان گفت تمامی نوزادانی که به دنیا می آیند سطح بیلی روبین خون شان نامتعادل است؛ که پس از گذشت 2 الی 3 هفته با روش های خانگی و پزشکی درمان می شود.

علائم زردی نوزادان چیست؟

این بیماری معمولا از بدو تولد تا دو هفته بعد از تولد نمایان و رفع می شود؛ نوزادانی که زودتر از موعد متولد می شوند بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند و گاها ممکن است دو سه روز بعد از تولد پوست شان شروع به زرد شدن کند. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کنید این است که نوزادانی که شیر مادرشان را می خورند؛ پس از مدت طولانی ممکن است علائم زردی را از خود نشان دهند و گاها ممکن است تا سه ماه این بیماری روی نوزاد بماند.

اگر زردی شدید باشد پزشک شیردهی مادر را توقف خواهد کرد و توصیه به مصرف شیر خشک می کند. یا داروهایی را برای مادر تجویز می کند تا به سلامت کودک کمک کند. اگر تجربه کافی ندارید می توانید به مقاله قبل ما که درمورد تهیه شیر خشک است مراجعه کنید و اطلاعات لازم در این زمینه را کسب کنید.

این بیماری از زرد شدن پوست سر و صورت شروع خواهد شد و به مرور زمان به قفسه سینه، روی شکم و دیگر قسمت های بدن افزایش می یابد. از جمله علائم های بیماری زردی پوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زرد شدن سفیده چشم
• زرد شدن دهان
• زرد شدن کف دست و پا
• خواب آلودی بیش از حد
• بی اشتها یا بد غذا بودن
• ادرار تیره
• مدفوع کم رنگ یا روشن

دلایل زردی پوست نوزادان

دلیل زردی پوست در نوزادان به دلیل تنظیم نبودن مقدار بلی روبین در خون آن هاست؛ که به دلیل پاره شدن گلبول های خونی در طحال ایجاد می شود. پلی روبین از طریق گردش خون به کبد می رسد و کبد نیز آن را به ترکیبی تبدیل می کند که از طریق صفرا به دستگاه گوارش رسیده و در نهایت دفع می شود.

گاهی زردی پوست می تواند ریشه ای در بیماری های زمینه ای داشته باشد؛ برخی از این بیماری ها به شرح زیر است:

1. کم کاری تیروئید: عملکرد غذه تیروئید کمتر از میزان استاندارد آن است؛ و به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند.
2. نارسایی گروه خونی: اگر نوزاد و مادر گروه خونی متفاوتی داشته باشند و خون آن ها در طول دوره بارداری با یکدیگر ترکیب شود. زردی در نوزاد به وجود می آید.
3. بیماری فاکتور رسوس: اگر خون مادر رسوس مثبت و خون کودک رسوس منفی داشته باشد؛ این بیماری به وجود می آید.
4. انسداد یا مشکل در کیسه صفرا: کیسه صفرا محل ذخیره صفرا است؛ ماده صفرا از طریق مجاری مرتبط به خود به روده هدایت می شود.
5. عفونت مجاری ادرار: در صورتی که نوزاد عفونت مجاری ادرار داشته باشد این بیماری بروز می کند.
6. خونریزی داخلی: اگر نوزاد به هر دلیلی خونریزی داخلی داشته باشد پوست آن زرد رنگ می شود.
7. نوزاد دم دمی مزاج: دم دمی مزاجی نوزاد نیز می تواند به مرور زمان باعث ایجاد زرد شدن پوست آن شود.
8. حرکات چشمی عجیب: در صورتی که حرکات و یا چرخش های نامتعارف چشمی مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید؛ ممکن است از علائم زردی در نوزادتان باشد.
9. خمیدگی نا متعادل: در صورتی که بدن نوزاد به جلو خم شده باشد.
10. نقص آنزیم وراثتی: هر گونه نقص وراثتی نیز می تواند باعث به وجود آمدن زردی در نوزاد شود.

چگونه زردی نوزاد را تشخصی دهیم؟

پس از متولد شدن کودک دلبندتان تا 72 ساعت پس از به دنیا آمدن تحت آزمایش های مختلف قرار می گیرد؛ تا از سلامت کامل آن اطمینان حاصل کنند. اگر پس از انجام آزمایشات زردی در کودک تان مشاهده نشد چند روز اول مراقب باشید زیرا برخی از نوزادان پس از یک هفته اول زردی شان نمایان می شود. بیشتر از همه مراقب زرد شدن سفیدی چشم نوزادتان باشد چرا که اولین علائم زردی است؛ روی پیشانی، کف پا یا بینی نوزاد انگشت تان را فشار دهید و پس از چند ثانیه انگشت تان را بلند کنید اگر محلی که فشار دادید لکه زردی باقی ماند نشان دهنده این است که کودک شما دچار زردی شده است. برخی دیگر از روش هایی که می توانید زردی نوزاد را تشخصی دهید به شرح زیر است:

بررسی سطح بیلی روبین خون نوزاد

اصلی ترین روش برای تشخیص این بیماری انجام دادن آزمایش بیلی روبین است؛ اما در برخی موارد خاص آزمایش خون نیز از نوزاد می گیرند تا از سلامت کودک دلبند شما اطمینان حاصل کنند.

1. تست بیلی روبین: روش انجام آن هم بدین صورت است نور خاصی را توسط میله ای به نام بیلی روبین سنج می تابانند و با تشریح کردن بازتاب نور تابیده شده بر روی پوست نوزاد می توان غلظت بیلی روبین خون نوزاد را محاسبه کرد.
2. آزمایش خون: با نمونه خون گرفتن از کف پای نوزاد سطح بیلی روبین خون را اندازه گیری می کنند. اما بیشتر از روش انجام تست بیلی روبین استفاده می کنند مگر در شرایط خاص که زردی نوزاد 24 ساعت بدو تولد پیدا نباشد.

زردی نوزان چند روزه درمان می شود؟

علائم زردی نوزادان از بدو تولد تا دو الی سه هفتگی نوزادان زمان می خواهد تا درمان شود؛ اگر زردی نوزاد شدید است باید تحت نظر پزشک باشد تا اگر لازم است شیر مادر برای نوزاد قطع شود. لازم به ذکر است پس از تولد از نوزاد تست زردی گرفته می شود تا از سلامت آن اطمینان حاصل کنند؛ پس نیازی به نگرانی نیست چرا که با انجام آزمایشات از سلامت کودک خود مطمئن می شوید.

معرفی روش های درمان زردی پوست

1. استفاده از دستگاه فتوتراپی (نور درمانی):این دستگاه نور خاصی را با طول موج مناسب به بدن نوزاد می تاباند و موجب می شود تا بیلی روبین سطح خون نوزاد به صورت ادرار از بدن نوزاد خارج شود. استفاده از این دستگاه مزیت های زیادی دارد و شما به راحتی می توانید از بیمارستان دستگاه را امانت بگیرید و در منزل از کودک تان مراقبت کنید.
2. استفاده از قطره بیلی ناستر: درمان زردی نوزاد با مصرف قطره بیلی ناستر بسیار آسان است؛ با استفاده از این قطره به سرعت بیلی روبین موجود در خون نوزاد به سرعت خارج می شود. در صورت صلاح دید پزشک گاها استفاده از این قطره در کنار استفاده از دستگاه زردی نوزاد توصیه می شود.
3. ایموگلوبولین داخل وریدی: اگر مادر و نوزاد گروه خونی متفاوتی داشته باشند از روش های آنتی بادی موثر بر گلبول های قرمز خون را غیر فعال کرده و سبب می شود نوزاد نیازی به انتقال خون پیدا نکند.

مواد غذایی مضر برای زردی پوست

بعد از دوران بارداری، دوره شیردهی نیز یکی از مهم ترین دوران زندگی خانم ها است؛ که باید بسیار به تغذیه خود اهمیت بدهند.برخی از مواد غذایی سبب کاهش میزان زردی پوست نوزاد و برخی تحریک کننده آن هستند؛ در ادامه مواد غذایی که نباید مصرف کنید را برایتان تهیه کردیم:

1. مصرف غذا با طبع گرم
2. پیاز و سیر خام
3. ادویه جات مخصوصا (دارچین و زنجبیل)
4. غذاهای چرب
5. فست فود
6. گوشت گاو
7. غذاهای کنسروی
8. بادمجان

مصرف مواردی که گفته شد می تواند برای تحریک زردی نوزاد شما تاثیر گذار باشد. بهتر است اگر قصد شیر دادن به نوزادتان را دارید از مصرف این مواد غذایی بپرهیزید. یا اگر در خانواده سابقه زردی در کودکان را دارید باید زیر نظر پزشک برنامه غذایی داشته باشید.

چگونه می توان از بروز زردی نوزاد پیشگیری کرد؟

تقریبا با جرعت می توان گفت هیچ راهی برای پیشگیری از زردی نوزاد وجود ندارد اما می توان با کاهش شیر مادر و استفاده از شیر خشک به کم شدن زردی نوزاد کمک کرد.

کلام آخر

زردی پوست یکی از بیماری های شایع برای نوزادان است که معمولا نیاز به درمان خاصی ندارد اما پس از گذشت چند روز اگر درمان نشد باید زیر نظر پزشک برنامه درمانی داشته باشید؛ تا از جمله اقداماتی مانند نور درمانی یا تعویض خون صورت گیرد. از جمله مهم ترین علائم زردی پوست می توان به زرد شدن سفیده چشم، زردی تیره ادرار، کم رنگ شدن مدفوع و غیره اشاره کرد. اگر بخواهیم خلاصه و در یک کلام بگوییم زردی نوزادان کاملا طبیعی است و می تواند از شیر مادر یا داشتن بیماری های زمینه ای در نوزاد دیده شود.