ورنیکس کازئوزا چیست و چه فوایدی برای جنین و نوزاد دارد؟

اکثر نوزادان زمانی که به دنیا می آیند بدنشان با یک ماده سفید پوشیده شده به نام ورنیکس کازئوزا (Vernix Caseosa) که این لایه به عنوان یک محافظ برای نوزادان محسوب می شود؛ ضمن اینکه برای پوست حساس نوزاد شما نیز بسیار مفید است. ورنیکس یک لایه ضد آب با ویسکوزیته بالایی است که خواص بسیاری برای نوزاد دارد. در این مقاله خواص ورنیکس، مواد تشکیل دهنده آن و بهترین زمان برای شستن آن از پوست نوزاد را برایتان تهیه کرده ایم پس با ما همراه باشید.

ورنیکس کازئوزا چیست؟

ورنیکس به ماده ای کرم رنگ و یا سفید گفته می شود که زمانی که نوزاد در رحم است دور تا دور آن را در بر می گیرد و روی پوست نوزاد قرار می گیرد. بسیاری از نوزادان در حالی که ورنیکس روی پوست شان است به دنیا می آیند. در طی دوران بارداری ورنیکس نقش بسیار مهمی دارد چرا که جنین را در برابر ماده آمینوتیکی که تا زمان تولد نوزاد در آن قرار دارد محافظت می کند.

ورنیکس یک پوشش طبیعی است که به کمک لانگو (کرک جنینی) از ماه دوم الی سوم شروع به احاطه کردن جنین می کند و به بدن او می چسبد؛ غدد چربی در هفته های هفدهم بارداری شروع به تولید پوشش ورنیکس می کنند. این ماده بسیار چرب و خامه ای است؛ مواد تشکیل دهنده آن نیز آب، لیپیدها، پروتئین، آنزیم و … است که خواص ضد باکتریایی دارد و از نوزاد حفاظت می کند.

ترکیبات ورنیکس

ورنیکس 81 درصد از آب، 9 درصد چربی و 10 درصد پروتئین تشکیل شده است؛ اگر چه مقدار خیلی بالایی از آن را آب تشکیل می دهد اما همچنان ویسکوزیته بالایی دارد. ورنیکس باعث حفظ دما و آب بدن، رشد اندام های داخلی و تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد می شود. برخی پزشکان بعد از تولد نوزاد آن را پاک می کنند اما بهتر است این ماده تا چند ساعت پاک بعد از تولد نوزاد پاک نشود تا به خوبی جذب بدن شود. به همین دلیل هم بهتر است اولین حمام نوزاد بلافاصله بعد از تولد نباشد. در ادامه به فواید این ماده برای نوزاد می پردازیم.

فواید ورنیکس کازئوزا در رحم و پس از زایمان

1. جنین را از مواد مضری مانند اوره و الکترولیت ها در مایع آمنیوتیک محافظت می کند.
2. در طول زایمان طبیعی به عنوان یک روان کننده طبیعی عمل کرده و باعث زایمان راحت تر برای مادر می شود.
3. ورنیکس به عنوان یک ماده ضد میکروبی در دستگاه تناسلی مادر عمل می کند؛ و در ترمیم پرینه مادر نیز بسیار تاثیر دارد.
4. از عفونت دستگاه تناسلی مادر جلوگیری کرده و سلامت مادر را رغم می زند.
5. ورنیکس در رحم مادر روی گوش های جنین قرار می گیرد و کودک را از صداهای بلند محافظت می کند.
6. این ماده به عنوان مرطوب کننده طبیعی برای نوزاد بوده و از خشک شدن پوست نوزاد جلوگیری می کند.
7. ورنیکس حاوی آنتی اکسیدان ها و ویتامین های مفید است که به کاهش آسیب های سلولی کمک می کند.
8. بوی خوشایند نوزاد به دلیل وجود ورنیکس است.
9. ورنیکس خاصیت ترمیم کنندگی دارد و در ترمیم بدن مادر پس از زایمان بسیار موثر است.
10. ورنیکس از نفوذ کیموتریپسین خارجی موجود در مایع آمنیوتیک ناشی از اولین مدفوع نوزاد جلوگیری می کند.
11. نوزادانی که زودرس به دنیا می آیند ورنیکس بدن آن ها بیشتر از نوزادانی است که در زمان خودش به دنیا می آیند.
12. ورنیکس کودک را از مبتلا شدن به بیماری های پوستی حفاظت کرده و به عنوان پوشش ضد میکروبی عمل می کند.

بهترین زمان برای شستن ورنیکس کازئوزا چه زمانی است؟

در گذشته نوزاد را دو ساعت پس از تولد حمام می کردند اما امروزه متوجه فواید آن برای نوزاد شده اند و حمام نوزاد را به تاخیر انداختند. هنگامی که جنین به دنیا می آید همراه مایع آمینوتیک و مقداری خون است که گاها کمی ورنیکس نیز روی پوست آن مشاهده می شود. در این صورت طبیعی است که والدین نوزاد، پرستاران و یا حتی پزشک خواستار استحمام نوزاد باشد اما نکته اینجاست که آیا استحمام نوزاد کار درستی است؟

بسیاری از بیمارستان ها قبل از استحمام نوزاد نظر پدر و مادر آن را می پرسند تا در صورت تمایل کودک را استحمام کنند در غیر این صورت از انجام این کار خودداری می کنند. در برخی بیمارستان ها نیز شستشوی کودک جنبه آموزشی دارد تا بهداشتی در بیمارستان کودک را حمام می کنند و آموزش های لازم را به مادر بدهند. اما اگر علاقه ای به شستشوی کودک خود نداشتید می توانید از آن ها بخواهید تا استحمام را روی مدل آزمایشی و ماکت نوزاد انجام دهند تا به خوبی یاد بگیرید.

سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند در صورت ایده آل 24 ساعت کودک را استحمام نکنید تا بدن کودک با شرایط وقف پیدا کند؛ همچنین توصیه می شود ورنیکس را پس از تولد نوزاد پاک نکنید تا کودک را در برابر بیماری ها و عفونت ها محافظت کند.

اصلی ترین دلیل برای صبر کردن اولین حمام نوزاد

• گرم نگه داشتن بدن نوزاد و تثبیت قندخون: نوزادانی که پس از به دنیا آمدن حمام می شوند بسیار بیشتر از دیگر نوزادان دچار بیماری هایی از جمله سرماخوردگی، هیپوترمی و … هستند. استرس ناشی از حمام فوری کودک نیز می تواند باعث افت قندخون آن ها می شود.
• زمان دادن به شیردهی و پیوند: ساعات طلایی به دقایق اول پس از زایمان گفته می شود که تماس پوست به پوست بین نوزاد و مادر اتفاق می افتد. طی تحقیقات و تجربیات پزشکان نوزادانی که ورنیکس بدنشان پاک شده نسبت به نوزادانی که ورنیکس روی بدنشان وجود دارد شیردهی بهتری توسط مادر داشتند و بهتر به اصطلاح سینه مادر را گرفتند.

اگر صلاح دید مادر و پزشک بر این بود که ورنیکس از روی پوست کودک پاک نشود بهتراست نسبت به اولین حمام نوزاد کمی صبر کنید. میزان ورنیکس موجود بر روی پوست نوزادان مانند یکدیگر نیست در برخی به سادگی می توان آن را مشاهده کرد اما در برخی دیگر از نوزادان ورنیکس به راحتی قابل مشاهده نیست.

کلام آخر

بهتر است بالافاصله بعد از تولد نوزادتان را حمام نبرید؛ تا مدت زمان بیشتری ورنیکس روی پوست نوزادتان بماند. بسیاری از مادران ممکن است اول بدشان بیاید، بنابراین باید ویژگی های ورنیکس را برای مادران بازگو کرد تا آن ها آگاه شوند.

اگر مادر مشکلی نداشت بهتر است حداقل کودک را تا 24 ساعت به حمام نبرید و تا اولین حمام نوزاد کمی صبر کنید. اگر قصد دارید نوزادتان را پس از تولد تمیز کنید از یک دستمال مرطوب استفاده کنید تا پوست کودک تمیز شود و ورنیکس کمی روی پوست نوزاد مانده باشد.