کولیک یا قولنج نوزادی چیست؟

یکی از مشکلات رایج در نوزادان تازه متولد شده، کولیک یا قولنج است. در صورتی که نوزاد، گریه های مداوم داشته و قادر به تغذیه با شیر مادر نباشد، احتمال قوی در این شرایط، ابتلا به کولیک است. این عارضه یک بیماری محسوب نشده و اثرات مضر و مخربی در آینده برای نوزاد نخواهد داشت اما نوزاد و پدر و مادر نوزاد را آزار خواهد داد. در این مطلب تلاش کردیم، تا شما را با تعریف کولیک، نشانه ها و راه های درمان آن آشنا کنیم.

قولنج نوزادی یا کولیک چیست؟

شاید نتوان تعریف دقیقی از کولیک نوزادی ارائه کرد، اما می توان گفت، در صورتی که نوزاد در سلامت کامل جسمی بوده و تغذیه مناسبی نیز دارد، اگر به مدت 3 روز در هفته و به طور مداوم تا 3 هفته، بیش از 3 ساعت در روز گریه های جیغ دار داشته باشد، به کولیک یا قولنج نوزادی مبتلاست.

کولیک در نوزادان، یک بیماری محسوب نشده و اثرات مضر و مخربی در آینده برای نوزاد نخواهد داشت. هر چند در برخی موارد، ممکن است کولیک، نشانه بیماری دیگری باشد. به همین دلیل، لازم است در صورت داشتن موارد گفته شده در نوزاد، به پزشک اطفال مراجعه شود.

مدت زمان کولیک یا قولنج نوزادی

کولیک، در نوزادانی که 9 ماهه به دنیا آمده اند، 2 هفته پس از زایمان رخ می دهد. در صورت نارس بودن نوزاد، شروع کولیک پس از هفته سوم یا چهارم خواهد بود. بروز کولیک یا قولنج نوزادی از سن 1 تا 4 ماهگی در نوزادان امری رایج بوده و با انجام برخی روش های درمان خانگی، مراقبت های پزشکی و یا دارو درمانی و موارد دیگر رفع خواهد شد. در صورتی که نوزاد در سنین بالا تر دچار کولیک شود، ممکن است نشانه ای از مشکلات سیستم گوارش و معده بوده و لازم است به پزشک مراجعه شود.

دلایل بروز کولیک یا قولنج نوزادی

به طور کلی، علت دقیق و مشخصی برای ایجاد کولیک یا قولنج نوزادی ارائه نشده است، با این حال، برخی از نظریه های موجود در این زمینه عبارتند از:

• رشد سیستم گوارش نوزاد و اسپاسم عضلات آن
• هورمون هایی که موجب درد معده و بی قراری نوزاد می شوند.
• گاز معده
• حساسیت به نور و صدا
• رشد سیستم عصبی نوزاد
• نفاخ بودن شیر مادر
• تغذیه نادرست
• آلرژی
• بلع هوا هنگام خوردن شیر
• عدم رشد مناسب دستگاه گوارش
• تفاوت در روش های غذا دادن به نوزاد

دلایل بی قراری نوزاد

دقت کنید که در برخی موارد، دلایل بی قراری نوزاد، چیزی به غیر از کولیک می باشد. بنابراین بهتر است به پزشک مراجعه کنید. اما برخی از این دلایل، عبارتند از:

• ابتلا به عفونت
• اختلال در بازگشت اسید معده به مری
• مشکلات چشمی
• ضربان نا منظم قلب
• آسیب استخوان یا انگشتان دست
• و غیره

علائم و نشانه های کولیک یا قولنج نوزادی

لازم است بدانید، نوزادانی با عارضه کولیک، هیچ نشانه و علائم ظاهری نداشته و تفاوتی با نوزادان دیگر ندارند. تنها علامت و نشانه بارز این عارضه در همه نوزادان، گریه های ادامه دار و بیش از اندازه می باشد. از نشانه های دیگر قولنج نوزادی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

وضعیت فیزیکی اندام ها

در این حالت، نوزاد دست های مشت و گره کرده داشته و عضلات شکمی او به شدت سفت و منقبض است. نشانه های فیزیکی دیگری که در زمان کولیک در نوزاد به وجود می آید، عبارتند از:

• گرد کردن پا رو به بالا
• سفت کردن عضلات شکم
• جمع کردن زانو ها در پشت
• بی قراری نوزاد

مشکلات خواب

از آن جایی که، کولیک یا قولنج در نوزادان موجب درد شدیدی می شود، بی خوابی و یا خواب نامنظم را به همراه داشته و در نهایت، آرامش پدر و مادر نیز از بین خواهد رفت.

باد گلو یا سکسه های بیش از حد

در برخی موارد، ممکن است نوزاد، در هنگام شیر خوردن دچار سکسکه شده و مقدار زیادی هو را بلعیده باشد. این امر، موجب کولیک و باد گلو در نوزاد می شود. لازم است برای جلوگیری از بروز این عارضه در نوزادان، پس از هر بار شیر دهی، اقدام به گرفتن باد گلوی نوزاد کنید.

عوارض جدی کولیک یا قولنج نوزادی

در برخی موارد، کولیک یا قولنج نوزادی، موجب مشکلات جدی در نوزاد می شود که در این شرایط، گریه نوزاد به طور مداوم بوده و قطع نمی شود. در این صورت لازم است به پزشک اطفال مراجعه کرده، تا با بررسی مشکلات روده یا وجود عفونت های ادراری، دلیل این نا آرامی نوزاد مشخص شود. برخی از عوارض و نشانه های کولیک که باید با دیدن آن ها به پزشک مراجعه کنید، عبارتند از:

• تب
• حالت تهوع و استفراغ
• مدفوع خونی
• اگزما
• رفلاکس مداوم معده

نحوه تشخیص کولیک یا قولنج نوزادی توسط پزشک

در برخی موارد که لازم است به پزشک مراجعه شود، آزمایش های خاصی برای بررسی عفونت ها، باکتری ها یا بیماری های دیگر تجویز می شود. در این شرایط، ممکن است سی تی اسکن، سونوگرافی، آزمایش خون و مدفوع برای نوزاد انجام شود، تا میزان باکتری ها یا وجود غده مشخص گردد.

روش های درمان کولیک یا قولنج نوزادی

هر چند درمان مشخص و ثابتی برای این عارضه وجود ندارد، با این حال، می توان با استفاده از روش های زیر، کولیک یا قولنج نوزادی را تا میزان زیادی کنترل و درمان کرد:

• دارو درمانی: در صورتی که نوزاد دچار کولیک شدید باشد، پزشک از قطره سایمتیکون استفاده می کند. این قطره، به همراه شیر مادر به کودک خورانده شده و وارد خون او نمی شود. در کودکان بالای 6 ماه نیز، از داروی دی سیکلومین استفاده می شود.
• رژیم غذایی: از آن جایی که غذای اصلی نوزاد شیر مادر است، رژیم غذایی مادر بر نوزاد بسیار موثر می باشد. به عبارت دیگر، مصرف مواد غذایی مختلف از سوی مادر، بر طعم و بوی شیر یا غلظت آن اثر گذاشته و ویتامین ها و مواد مغذی را، از طریق شیر به نوزاد می رساند. به همین دلیل، یکی از راه های درمان کولیک در نوزادان، رژیم غذایی درست مادر و پرهیز از مصرف مواد غذایی نفاخ است.
• تغییر شیر خشک: در صورتی که نوزاد از شیر خشک تغذیه می کند، لازم است با مشورت پزشک اطفال، نوع شیر خشک را تغییر داده و از مکمل های غذایی نیز استفاده کنید.