گاستروانتریت یا آنفولانزا معده در کودکان چیست؟ علل و راه های درمان آن

یکی از پر چالش ترین دوران زندگی، دورانی است که قرار است به عنوان پدر و مادر از کودک خود مراقبت و نگهداری کنیم. دوره رشد کودک، دوره بسیار حساسی است و تجربه های جدیدی به اطلاعات و اندوخته های انسان می افزاید. بیشترین دغدغه والدین مربوط به بیمار شدن کودکان می شود. گاستروانتریت که آن را با نام آنفولانزای معده نیز می شناسند، یکی از بیماری های شایع در کودکان است که به دلایل مختلفی بروز می کند. ما قصد داریم در این مطلب شما را با این بیماری، علائم و راه های درمان آن آشنا کنیم.

بیماری گاستروانتریت در کودکان و علل بروز آن

گاستروانتریت (Gastroenteritis)، نوعی التهاب روده و معده در کودکان است که به آنفولانزای معده نیز شناخته می شود. این بیماری گوارشی به دلیل علائمی که دارد، بسیاری از والدین را نگران می کند. اما اگر اطلاعات خوبی در رابطه با این بیماری بدست آورید، می توانید به کودک خود کمک کنید تا دوره بیماری را راحت تر و سریع تر سپری کند.

البته بهتر است بدانید که تنها کودکان و نوزادان به این بیماری دچار نمی شوند و امکان درگیر شدن بزرگسالان به آن نیز وجود دارد. نکته دیگر در خصوص بروز این بیماری این است که برخلاف اسمی که بر روی آن گذاشته شده، علت بروز آن، ویروس آنفولانزا نیست. عواملی که باعث بروز بیماری گاستروانتریت می شوند می توانند موارد زیر باشند:

• نوروویروس
• روتاویروس
• آدنوویروس
• کالیسی ویروس
• آستروویروس
• انگل هایی همچون ژیاردیا
• انواع عفونت باکتریایی همچون؛ شیگلا، کامپیلوباکتر، ای کولی، سالمونلا و استافیلوکوک

در میان عوامل ذکر شده، شایع ترین دلیل بیماری گاستروانتریت نوروویروس ها هستند. این ویروس ها شایع ترین و مسری ترین نوع ویروس هستند که در اثر مسمومیت غذایی فرد را دچار التهاب معده و در نهایت بیماری گاستروانتریت می کنند. پس مهم ترین دلیل این بیماری در کودکان خوردن غذای مسموم یا آب آلوده است.

چگونگی ابتلای کودکان به گاستروانتریت

کودکان و نوزادان بیش از هر فرد دیگری در معرض ابتلا به گاستروانتریت هستند. چرا که آن ها از مسائل بهداشتی چیزی نمی دانند و همچنین تماس زیادی با وسایل و محیط پیرامون خود دارند. همانطور که در بخش قبل اشاره کوتاهی داشتیم، این بیماری بسیار مسری است و کودکانی که در تماس یا نزدیکی با یکدیگر هستند می توانند به راحتی بیماری را به هم منتقل کنند.

اگر ماده غذایی خاصی آلوده به ویروس آنفولانزای معده باشد و کودک از آن استفاده کند، مسلما به این بیماری مبتلا خواهد شد. یا اگر کودکان از ظروف غذاخوری، قاشق یا لیوان مشترک با فرد آلوده به این ویروس استفاده کنند حتما درگیر آن خواهند شد.

باکتری ها و انگل ها نیز عامل دیگر بیماری هستند که معمولا از طریق آشامیدن آب آلوده وارد بدن می شوند. یکی دیگر از مواردی که می تواند باعث ابتلای کودکان به گاستروانتریت شود این است که کودک تماسی با مدفوع خود داشته و دست آلوده شده را در دهان بگذارد.

متاسفانه برخی از کودکان در مواقعی که والدینشان همراهشان نیستند، مانند مهدکودک و… پس از بیرون آمدن از سرویس بهداشتی دست های خود را با شوینده نشسته و همین موضوع باعث می شود تا میکروب های کوچکی که روی دست آن ها وجود دارند به طرق مختلف به دهان راه یابند. دست زدن به دهان، دست زدن به غذا و آلوده کردن غذا و سپس خوردن آن، همگی احتمالاتی هستند که می توانند باعث بروز بیماری آنفولانزای معده در کودکان شوند.

علائم گاستروانتریت

بیماری گاستروانتریت یا آنفولانزای معده دارای یک سری علائم شایع است که با مشاهده این علائم باید اقدامات لازم را برای درمان کودک انجام دهید. از آن جایی که نوزادان در گفتن مشکل خود ناتوان هستند، والدین باید مراقبت های بیشتری از آن ها داشته باشند و هر علامت یا نشانه ای را مهم قلمداد کنند.

بی قراری نوزادان می تواند علل مختلفی داشته باشد. اما اگر این بی قراری شدید باشد، بخصوص پس از نوشیدن شیر یا خوردن مکمل غذایی، باید سریعا به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. اما از مهم ترین علائم گاستروانتریت در کودکان می توان به لیست زیر اشاره کرد:

• حالت تهوع شدید
• استفراغ مکرر
• اسهال آبکی
• دل درد و دل پیچه
• گرفتگی عضلات شکم
• کاهش میزان دفعات ادرار بخصوص در نوزادان
• بی قراری و بهانه گیری های نوزادان و کودکان
• گود شدن چشم ها
• خشک شدن لب ها
• مشاهده خون در مدفوع
• تب در برخی مواقع
• کاهش اشتها
• بدن درد
• نفخ در شکم

این علائم می توانند خفیف یا شدید باشند. در هر حال از آن جهت که مربوط به سیستم گوارش کودک می شوند، باید نسبت به آن ها جدی بود و برای جلوگیری از شیوع بیشتر بیماری سریعا مشکل را با یک پزشک متخصص در میان گذاشت.

راه های درمان گاستروانتریت

با توجه به اینکه علائم گاستروانتریت می توانند برای برخی از نوزادان و کودکان خفیف و برای برخی شدید باشند، راهکارهای درمانی نیز در این مورد متفاوت است. در ابتدا باید ببینید کودک از نظر شدت بیماری در چه شرایطی قرار دارد.

علاوه بر این، میزان قدرت سیستم ایمنی بدن کودک نیز در دوره درمان آن بسیار موثر است. اگر کودک دچار نقص یا ضعف در سیستم ایمنی باشد، مسلما درمان این بیماری کمی زمانبرتر و سخت تر خواهد بود. اما ما قصد داریم راهکارهای درمانی این بیماری را هم در حالت خفیف و هم در حالت شدید در اختیارتان قرار دهیم.

درمان خانگی گاستروانتریت

در صورتی که کودک سیستم ایمنی قوی داشته باشد، علائم این بیماری پس از چند روز فروکش کرده و کودک خوب می شود. راهکار درمانی برای تسریع روند بهبودی کودک این است که والدین در این دوره از خوراندن مواد غذایی مسهل به کودک اجتناب کنند. استفاده از آب گلابی یا خود این میوه، انگور، سیب و آب سیب و مواردی از این دست می توانند علائم اسهال را تشدید کنند.

مواد غذایی مانند برنج، ماست، گوشت، نان، موز و سیب زمینی در درمان اسهال بسیار کمک کننده هستند. اگر قرار است برای کودک آب میوه تهیه کنید، این آب میوه باید کاملا رقیق شده باشد. همچنین در این دوره از استفاده از نوشیدنی های گازدار به شدت خودداری کنید.

درمان پزشکی

معمولا پزشکان با توجه به شدت بیماری کودک داروهای مشخصی را جهت کاهش علائم بیماری و نهایتا درمان آن تجویز می کنند. افرادی که وظیفه نگهداری و مراقبت از کودک را در خانه برعهده دارند، باید داروهای تجویز شده را در ساعات مشخص به کودک داده و سعی کنند مصرف مایعات کودک را در این دوره افزایش دهند.

همانطور که مطلع هستید، از علائم گاستروانتریت کم آبی بدن است. پس شما باید در این دوره آب بیشتری به بدن کودک برسانید. اگر کم آبی بدن حاد باشد، پزشک برای درمان این مشکل نیز داروهای مخصوصی تجویز می کند. اگر کودک برای استفاده از مایعات با شما همکاری نمی کند بهتر است کمی در این مورد خلاقیت به خرج دهید.

استفاده از آبمیوه های یخ زده یا بستنی یخی می تواند تا حدودی این مشکل را برطرف کند. حتی اگر بعد از خوردن مایعات، کودک به دلیل اسهال شدید همه آن را دفع کند، باز هم ایرادی ندارد. پس از گذشت 15 تا 20 دقیقه می توانید مجددا یک خوراکی حاوی مایعات زیاد به او بدهید.

مدت زمان بیماری در هر کودکی متفاوت است. برخی نهایتا تا 48 ساعت بعد درمان می شوند و برای برخی ممکن است مدت درمان به 10 روز هم به طول بینجامد. بهتر است برای اطمینان بیشتر حتما تمام اقدامات لازم را با مشورت پزشک انجام دهید تا نتیجه بهتری دریافت کنید.